Complexiteit 51 – 74

Deel 051: Gelukkige en gezonde toekomst

In deze aflevering wens ik iedereen een gelukkige en gezonde toekomst toe. Daarvoor kunnen we het begrip symbiose als richtpunt nemen, voor bodem, water, lucht, energie en gemeenschappen. We leggen daarmee de basis voor kathedralisch denken.

Deel 052: Nieuw vakmanschap

Met name door Angelsaksisch Management de laatste decennia is vakmanschap steeds verder in de verdrukking gekomen, met vele ongenoegens tot gevolg. Door de fragmentatie die daarvan het gevolg is, zijn we niet in staat de complexiteit van onze beleidsopgaven in samenhang te hanteren. Nieuw vakmanschap levert het medicijn. Nieuw vakmanschap is de combinatie van traditioneel vakmanschap en het vermogen van mensen hun vakmanschap te verbinden met die van mensen uit andere disciplines en werkvelden. Dit levert hoop.

Deel 053: Het nieuwe politieke verhaal

Het neoliberalisme biedt een ijzersterk, maar fout verhaal. In 2008 - de financiële crisis - is het op de klippen gelopen en hebben we als samenleving een hoge prijs moeten betalen om banken overeind te houden. We hadden het neoliberale verhaal kunnen vervangen door een wel correct verhaal, even sterk, maar dat was er niet. Dus zijn we verdergegaan op de oude voet. Dit heeft geresulteerd in een grote afstand tussen overheid en burgers. De ontevredenheid is groot, het vertrouwen is laag. In dit filmpje reik ik de kern aan van een verhaal dat haaks staat op het neoliberale verhaal. We moeten van een "hullie en zullie" samenleving naar een "wij" samenleving.

Deel 054: Nieuwe spelregels

Dit filmpje gaat over de energietransitie. We gaan van fossiele brandstoffen naar energie op basis van hernieuwbare bronnen, maar lopen tegen beperkingen aan die de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur duidt als systeemfalen. Getoond wordt de noodzaak om in ons omgevingsbeleid de stap te maken van twee naar drie speelvelden en daarbij nieuwe speelregels te hanteren, aansluitend op Europese regelgeving en de bedoeling van de Omgevingswet.

Deel 055: Stappenplan voor complexe vraagstukken

Mensen vragen aan mij: kun je een stappenplan presenteren voor de aanpak van complexe vraagstukken? In dit filmpje - deel 55 van de serie - neem ik daartoe een aanzet. Zeven stappen in combinatie geven houvast voor adaptatie in plaats van optimalisatie. Rode draad is dat we een gebiedsgerichte benadering hanteren waarbij we meer in het veld zijn en minder op kantoor. Meer dialoog, minder modelberekeningen.

Deel 056: Sterven voor de dood, deel A

Op 24 juli heb ik een lezing van ruim twee uren gehouden op de School van Praktische Filosofie in Leeuwarden. De uitdaging was een verhaal te vertellen over "sterven vóór de dood". Toen ik dit verzoek kreeg deinsde ik eerst terug, want ik ben geen arts of dominee. Maar al gauw realiseerde ik me dat sterven een deel van het leven is, van een gezond leven, althans als je kijkt door de bril van de complexiteitswetenschap. In dit deel A een bewerkte versie van het verhaal tot de pauze.

Deel 057: Sterven voor de dood, deel B

Dit is deel B van mijn lezing op 24 juli 2024 aan de School voor Praktische Filosofie in Leeuwarden. De nadruk in dit deel ligt op het duiden van het belang van ademen voor politiek en bestuur. Centraal begrip daarin is 'affordances', te vertalen als kansen voor het ontwikkelen van positieve processen. Deze tonen zich eerder in de praktijk van de leefwereld dan dat ze voortkomen uit berekeningen met data en algoritmen. Ze bieden hoop... en dat is wat we nodig hebben.

Deel 058: De taal van de tussenruimte

Dit filmpje gaat over taal. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van de indeling van Jürgen Habermas tussen systeem- en leefwereld. Beide werelden spreken verschillende talen. Daardoor is het moeilijk elkaar te begrijpen. Om complexiteit hanteerbaar te maken is onder andere in deel 57 de tussenruimte geïntroduceerd. In de tussenruimte ontmoeten mensen uit de systeem- en leefwereld elkaar. Maar welke taal wordt daar gesproken?

Deel 059: De essentie van complexiteit

In deze aflevering probeer ik de essentie te raken van goed omgaan met complexiteit. Kort door de bocht: op het moment dat we complexiteit opzoeken, daar waar orde en chaos elkaar ontmoeten, komen waarden als liefde, geluk en vertrouwen in het spel. Deze karakteriseren het leven en dienen dan ook de kern te vormen van bijvoorbeeld gebiedsprocessen.