In de categorie “SAM Waadhoeke” plaats ik regelmatig persoonlijke reflecties over politieke punten, lokaal en algemeen. Aangezien reflecties dieper gaan dan meningen, volsta ik niet met 140 tekens. In het laatste nummer van Filosofie Magazine (januari 2017) staat een fraai artikel over de Ierse filosoof Edmund Burke. Hij was ook politicus, in de 18e eeuw. Een boeiend citaat van hem is: “Wanneer onderscheid wordt gemaakt tussen vrijheid en rechtvaardigheid, is geen van beiden heilig.” Prachtig! Het geeft aan dat als je denkt in termen van “of vrijheid of rechtvaardigheid” er sprake is van ongewenste polarisatie. Vrijheid en rechtvaardigheid lijken namelijk strijdig met elkaar. Vrijheid is je eigen regels en principes kunnen volgen, rechtvaardigheid is jezelf en anderen binden aan regels die we als maatschappelijk delen. Simpel geformuleerd: vrijheid is jezelf losmaken van regels, rechtvaardigheid is jezelf onderwerpen aan regels. En er zijn nu eenmaal teveel regels, dus roepen de populisten: “we willen vrijheid, dus minder regels.” Het is een logica van een koe, maar uiteindelijk verdwijnen ethische bespiegelingen uit beeld, schoffeer je andere mensen en ontstaan er spanningen waardoor je jezelf moet opsluiten in een vogelkooitje om jezelf veilig te voelen. Vrijheid en rechtvaardigheid zijn namelijk niet tegenstrijdig, maar hebben een paradoxale relatie. Het is een schijnbare tegenstelling. Ze staan op gespannen voet met elkaar én hebben elkaar nodig. Het is “vrijheid én rechtvaardigheid.” Er loopt geen grens tussen. Als je in staat bent beide ballen in de lucht te houden, wat complex is, loopt er ook geen grens tussen verschillende groepen mensen: de systeemaanhangers en de uitgeslotenen. De vraag is dan: hoe doe je dat? Door met elkaar in dialoog te zijn en blijven. Oftewel: SAMenwerken. Volgens mij is dit één van de belangrijkste uitdagingen voor SAM Waadhoeke. We moeten de spanning tussen minder en meer regels op blijven zoeken en de dialoog zoeken met mensen die zich bedreigd voelen, ofwel door anderen, ofwel door een overschot aan regels en protocollen Alleen in een rechtvaardige maatschappij, met een goed functionerende rechtsstaat, kunnen de mensen vrij zijn.