Werkplaats Riolering Rotterdam (2018 - 2019)
Bij het ingenieursbureau van de gemeente Rotterdam worden zogenaamde functionele adviezen (FA) geschreven voor rioleringsprojecten. Als er een herinrichting plaatsvindt in bijvoorbeeld een woonwijk, moet op hoofdlijnen worden bepaald welke wijzigingen moeten worden doorgevoerd voor de riolering. Probleem was dat de FA's vaak te laat werden besteld en er soms zoveel traagheid in een proces zit dat de plannen naar verloop van tijd waren verouderd. Kortom: de timing van de FA's spoorden niet goed met de inrichtingsprocessen. In de Werkplaats is met een breed team van medewerkers van de gemeente Rotterdam gewerkt aan een nieuwe opzet van het plan als FAW (functioneel wateradvies) waarbij veel meer afstemming plaatsvindt met andere processen. Zowel inhoudelijk als procesmatig resulteert dit in een aanzienlijke verbeterslag.
Werkplaats Essenburgpark (2017 - 2018)
Het Essenburgpark bevindt zich nabij Centraal Station Rotterdam. Decennialang was het een vergeten stuk groen, in eigendom van de NS. Bewoners zijn het gaan gebruiken. Ze hebben een plukbos gemaakt - met veel sociale betekenis voor de omgeving - en een spoortuin ingericht. Tevens hebben ze de grote biodiversiteit van het gebied ontdekt. De gemeente is geïnteresseerd geraakt in het project, mede vanwege het beleid meer parken te maken in Rotterdam, en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard ziet kansen voor waterberging. In de Werkplaats richten de partijen zich op onderhoud en beheer: hoe kunnen bewoners, gemeente en hoogheemraadschap gezamenlijk Essenburgpark beheren, met respect voor wat bewoners hebben opgebouwd? Een schoolvoorbeeld van doe-democratie.
Werkplaats Gorinchem-Waardenburg (2017)
De laatste tijd richten we verschillende Werkplaatsen in rond waterveiligheid. Aanleiding is in de meeste gevallen de spanning tussen berekeningsresultaten en gevoel. In het geval van Gorinchem-Waardenburg ging het om piping. "Je kunt rekenen wat je wilt, maar de dijk wordt hoe dan ook afgekeurd op piping," stelde een medewerkster van waterschap Rivierenland. Met een brede groep mensen zijn we over de dijk gaan lopen en in het projectbureau langs de dijk aan de slag gegaan. Vurige dialogen over waterstromen, gronddruk en "laten we het vooral niet ingewikkeld maken." Resultaat is een simpele beslisboom, resulterend in besparingen van 50% tot 70%.
Werkplaatsen Rijkswaterstaat (2016 - 2017)
Bij Rijkswaterstaat is lange tijd gewerkt volgens het principe "de markt, tenzij." Rijkswaterstaat hoefde zelf geen kennis te hebben, maar moest slim kunnen inkopen. Dat principe is verlaten, want er is daadwerkelijk veel kennis weggestroomd vanuit de organisatie. Hoe kun je goed opdrachtgever zijn als je zelf weinig kennis hebt? Er wordt nu ingezet op het waarderen en versterken van (nieuw) vakmanschap, oftewel:Gilden 2.0. In het kader daarvan worden vele Werkplaatsen georganiseerd, in eerste instantie voor bodem, waterveiligheid en grote projecten. De Werkplaatsen Botlek en Kasteelgracht die hieronder beschreven worden, zijn concrete bouwstenen in het zoekproces.
Werkplaats vGRP (2016 - 2017)
De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen, West Maas en Waal en Heumen werken samen met waterschap Rivierenland en bureau Kragten aan een gezamenlijk vGRP (verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan). Daarvoor wordt geen Werkplaats ingericht, maar wordt er wel Werkplaatsachtig gewerkt, met als doel te anticiperen op de Omgevingswet die vermoedelijk in 2019 in werking treedt. Het mooie van riolering is: deze is (1) concreet en (2) heeft in toenemende mate consequenties voor de bovengrond. Daar ontstaat de complexiteit. Optimaliseren maakt plaats voor adapteren.
Werkplaats Kasteelgracht (2016 - 2017)
In de jaren '90 is in de woonwijk Woudhuis te Apeldoorn een blok woningen vormgegeven als een kasteel, met een echte gracht eromheen. Echter, het bovenste pand is in de zomer niet op peil te houden en ook groeit de gracht dicht als gevolg van waterplanten - afkomstig uit aquaria - en riet. Het is niet goed te onderhouden. In een viertal sessies met vooral medewerkers van waterschap en gemeente zijn concrete scenario's verkend. Bestuurders en bewoners worden 'op maat' in dit proces betrokken.
Werkplaats Botlek (2016 - 2017)
In de Botlek zijn vele bodem- en grondwaterverontreinigingen aanwezig. Deels worden deze afgebroken, deels stromen ze richting rivier, polder en diepere grondlagen. Hoe moet Rijkswaterstaat als rivierbeheerder hiermee omgaan? Het liefst zouden we all verontreinigingen tot aan de laatste gram verwijderen, want het voelt niet goed. Maar de kosten zijn hoog. De inzet van de Werkplaats is wijsheid te vinden, met medewerkers van DCMR, Rijkswaterstaat, de Havendienst, Deltares en Jong Strong. Hoe geven we gezamenlijk invulling van de zorgplicht die verwoord is in de Omgevingswet?
Werkplaats Slibstrategie (2015 - 2016)
Dit één van de vele Werkplaatsen bij waterschap Rijn en IJssel. Zowel directie als bestuur stimuleren de aanpak van complexe watervraagstukken met een Werkplaatsachtige aanpak. In de Werkplaats Slibstrategie is bepaald hoe het waterschap de komende jaren met het slib omgaat dat afkomstig is van RWZI's. In Nederland mogen we het niet uitrijden over het land, dus moet je het op een andere manier verwerken, wetende dat het nu een afvalstof is en in de toekomst steeds nadrukkelijker een grondstof. Deze Werkplaats heeft aangetoond hoe belangrijk het is alle Sferen in een Werkplaats te hebben.
Werkplaats Fijnaart (2015 - 2016)
Het komt regelmatig voor in het dorp Fijnaart dat na een felle bui regenwater op straat staat en woningen binnenstroomt. Ook de landelijke omgeving is nat en resulteert in schade voor boeren. Waterschap Brabantse Delta en de gemeente Moerdijk hebben tezamen een Werkplaats georganiseerd waarin ook een bewoners en een boer in de eerste ring zaten. Het resultaat bestaat uit technische maatregelen, voor de korte en de langere termijn, en afspraken over communicatie. Waterhuishoudkundig gezien ligt het dorp Fijnaart niet op de handigste plek - bij de Sint- Elisabethsvloed in 1421 is het dorp vrijwel in zijn geheel weggespoeld - maar met enig maatwerk is er toch goed te leven en kan schade als gevolg van clusterbuien worden beperkt.
Werkplaats Wegbeheer Valkenburg aan de Geul (2016)
Deze Werkplaats (met bureau Kragten) gaat over het wegbeheer: de introductie van adaptief wegbeheer in de gemeente Valkenburg, een groot dorp met stadse uitstraling. Begrippen bij adaptief beheer zijn: (1) denken in waarden in plaats van normen, (2) vakmanschap weegt zwaarder dan de modellen en (3) verantwoordelijkheden worden verdeeld over weggebruiker, bestuur en politiek en de beheerder. Deze Werkplaats toomt prachtig aan wat de waarde is van de fundamentele omdraaiing. Om meer financiële ruimte te krijgen van de gemeenteraad moet je niet de raadsleden meenemen in de denkwereld van de wegbeheerder, maar moet je wegbeheer meenemen in de denkwerelden van politici.
Werkplaats Adaptief Beheer Nederweert (2016 - 2017)
We zeggen steeds dat een Werkplaats moet gaan over een klein, lokaal en concreet onderwerp. In Nederweert (Limburg) zijn we daarvan afgeweken, wat deels de verklaring is voor het feit dat we een extra diep moment van de moeite hebben gehad dat zich niet eenvoudig liet oplossen. De Werkplaats heeft als onderwerp: beheer en ontwikkeling van het gehele buitengebied van de gemeente, waarbij wegen, water, groen en leidingen in samenhang worden beschouwd in een complexe context van toenemend individualisme, steeds grotere landbouwwerktuigen, hogere eisen aan toeristische routes, nieuwe functies voor wegen en gebouwen en hier en daar de productie van XTC-pillen. Het proces waarbij ik actief samenwerk met Ricky van Lingen en Peter Kamps, beide van bureau Kragten, resulteert uiteindelijk in een prachtig resultaat.
Werkplaats De Leijgraaf (2012 - 2013)
De eerste Werkplaats hebben we georganiseerd in Brabant, in opdracht van drie waterschappen: waterschap Aa en Maas, Waterschap Brabantse Delta en Waterschap De Dommel. De Werkplaats richt zich op de Leijgraaf, een kleine beek die loopt van Aa naar Aa. De Leijgraaf is ooit ontstaan op de Peelrandbreuk voor de opvang van Wijstwater. Tegenwoordig is het een belangrijke aanvoerleiding van water voor Brabantse boeren. Echter, de bovernstrooms gelegen boeren hebben door de aanvoer van de krappe Leijgraaf wateroverlast, en dus ook opbrengstderving. Hoe moet het waterschap hiermee omgaan?
Werkplaats BVP Groote Zaag (2012 - 2013)
De tweede Werkplaats is in opdracht van Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK). Het gaat over AWZI De Groote Zaag. Deze moet worden gerenoveerd. Bijzonder is het feit dat deze AWZI buitendijks ligt. De bezinktanks hebben een scheefstand van 10 à 15 cm, wat een risico kan zijn. Er is een ontwerp gemaakt. Besloten is de systematiek van Best Value Procurement toe te passen om de beste aannemer te selecteren en tot een contractvorm te komen waarin risico's goed zijn verwerkt. De essentie van Best Value Procurement is dat de kennis en ervaring van de aannemer beter wordt benut.
Werkplaats Bovenslinge (2012 - 2013)
De vierde Werkplaats is in opdracht van waterschap Rijn en IJssel. Dit waterschap heeft al lang oog voor het probleem van het verdwijnen van ervaringskennis en gebiedskennis. In eerste instantie is de aandacht gericht geweest op de vorming van gebiedsteams en de ontwikkelingen rond de Baakse Beek, maar uiteindelijk is de Werkplaats ingericht rond de Bovenslinge nabij Winterswijk. Het doel is: beekherstel. In de Werkplaats is gezocht naar een werkwijze diue meer participatie toelaat en de beek zelf meer vrijheid geeft (Building with Nature). Uiteindelijk is de Werkplaats gekomen met de KWW strategie (Kiek'n wat ut wordt) waarbij onzekerheden beter gehanteerd kunnen worden... een echte innovatie.
