Complexiteit

In deze categorie worden alle reflecties geplaatst die te maken hebben met chaos, complexiteit, ervaringskennis, Werkplaatsen en Gilden 2.0.

27 mei 2022

Energielandschap 2030

Het energielandschap Het is een zonnige vrijdag. Vandaag, 21 juni 2030, ben ik te gast bij het projectbureau van gebiedscoöperatie Westergo. Voordat ik het innovatieve gebouwtje binnenstap, neem ik de tijd uit te kijken over het vlakke landschap, met nog steeds florerende landbouw, maar met meer kleuren dan voorheen. Minder solitaire molens, meer geclusterde  opstellingen. In westelijke richting ontwaar ik […]
11 april 2022

Wat als de natuur slimmer is dan wij?

Wij zien onszelf graag als verhevenen boven de natuur, als intelligente wezens, in staat de leefomgeving naar onze eigen hand te zetten en door te dringen tot de finesses van het leven. De natuur reikt ons weliswaar vele vruchten en fraaie vergezichten aan, toch is deze ook een bron van vele onprettige onzekerheden. De natuur is grillig en ontbeert de […]
21 januari 2022

We zijn de weg kwijt

Eind jaren 90 ging ik twee dagen in de week werken bij de Universiteit Twente, deels om colleges te geven, deels om te werken aan mijn proefschrift. Bij de vakgroep werkte men toen aan Wadbos, een beslissingsondersteunend model voor de Waddenzee. Trots toonde men mij de knap geprogrammeerde relaties tussen fysische, ecologische en economische processen. Men wist dat mijn vaders […]
12 december 2021

Out of the Box?

Je hoort het zo vaak: “We moeten ‘Out of the Box’ denken”. Of: “Zij moeten uit hun comfort zone komen!” Het gaat dan over de noodzaak te veranderen, veelal vanuit een diep besef dat we grote opgaven als klimaatadaptatie en de landbouwtransitie nooit zullen volbrengen als we door blijven modderen. Niet zelden citeert men Albert Einstein: “Als je doet wat […]
10 februari 2021

Bakens

In dit blog staat de inleiding van de tweede versie van het essay dat ik in het weekend van 6 en 7 februari 2021 heb geschreven, met buiten harde wind, lage temperaturen en enige sneeuwval. Het gaat over bakens. Het hele essay kun je als pdf downloaden vanaf deze site met behulp van deze link. Waarom? Dit essay gaat over […]
18 januari 2021

Algoritmen en menswaardigheid

Ons doen en laten wordt in toenemende mate bepaald door algoritmen. Ik definieer een algoritme als ontmenselijkte logica, een set van instructies die inleving en ethiek ontbeert. Logos zonder pathos en ethos dus. Een algoritme is een koude en kale redeneerlijn. Het mooie is het generieke karakter ervan. Veel algoritmen, vooral als ze wiskundig zijn geformuleerd, kunnen zowel in Japan […]
6 juli 2020

Bergrede van het vlakke land

Naar aanleiding van de uitzending op 4 juli 2020 op Fryslân DOK (NPO2) krijg ik vele vragen waar de uitzending teruggezien kan worden en waar de bergrede zelf gevonden kan worden. Ik heb wat links bij elkaar gezet. Lieve mensen, Net als in de Deense film Festen heb ik niet één essay voor u geschreven, maar twee: versie A en […]
13 mei 2020

Corona en praktische wijsheid

In mijn recent verschenen boek Halvering van de waanzin introduceer ik in hoofdstuk 8 het onderscheid tussen kaas en melk: “kaas kun je in blokjes snijden, melk niet.” Dit beeld verschijnt steeds op mijn netvlies als ik op tv de uitleg zie over de geleidelijke opheffing van de lockdown. Zorgvuldig, met een gebarentolk op de achtergrond, snijden Mark Rutte en […]
27 april 2019

De aarde heeft koorts

Complexiteit Ik ben nu ruim 25 jaar actief met de complexiteitswetenschap. Wat mij in die tijd vooral is opgevallen: mensen hebben de neiging complexe vraagstukken te reduceren tot lineaire relaties. Eén oorzaak, één gevolg. Als er iets fout gaat, is dat de schuld van de ander… of nog erger: van de moslims. Als een bedrijf winst maakt, is dat dankzij […]
12 december 2018

Complexiteit en de waarde van praktijkkennis

Vanaf 1 februari 2018 kunt u mijn boek over Complexiteit en de waarde van praktijkkennis bestellen. Via deze link komt u terecht op de webshop van de uitgever. Samenvatting Hoe complexer een vraagstuk is, hoe nadrukkelijker we een beroep moeten doen op praktijkmensen. Hoe groter de onzekerheden zijn, hoe belangrijker het is waarde toe te kennen aan de kennis van […]
22 juli 2018

Niets vluchtiger dan een langetermijnvisie

Velen denken van: we stellen gezamenlijk een langetermijnvisie op en dan hebben we voor lange tijd een richtpunt – “een stip op de horizon” – waar we ons op kunnen richten. Is dat een juiste redenering? Ik denk van niet. Hoe lang blijven we trouw aan een visie die bol staat van begrippen waar niemand het oneens mee kan zijn, […]
27 mei 2018

Onze onderwerping aan getallen en beleid

Deze blog is deels fantasie. Of niet? Ik laat dit oordeel aan u over. Mogelijk komt u tot een bijzondere conclusie. Het gaat over getallen en beleid. Ooit hebben we getallen uitgevonden om ons te helpen ordenen. Ooit zijn we beleid gaan formuleren om ons te helpen structuur te brengen in maatschappelijke processen. Mooi! Van grote waarde! Echter, nu laten […]
4 mei 2018

De stoel

“Daar staat een stoel. Goh, wat wil ik die graag optillen. Heb ik echt zin in. Weet je, ik loop ernaartoe en ga ‘m optillen.” “Stop!” “Huh?” “Hebt u daar een vergunning voor?” “Moet dat dan?” “Stel u voor: alle Nederlanders willen die stoel optillen. Dan wordt het een zootje. Chaos! Precedentwerking, snapt u?” “Wat moet ik dan doen?” “Weet […]
28 april 2018

De contramal van wie we zijn

Bij alles wat we doen, laten we andere dingen na. Bij alles wat we insluiten, sluiten we uit. We focussen op wat we doen en duiden. Maar is de betekenis van wat daarbuiten valt niet even essentieel? Of essentiëler? Zelf presenteer ik mezelf graag een gedreven politicus die de wereld wil veranderen, maar ben ik niet veel meer de kluizenaar […]
5 maart 2018

Complexiteit en ingewikkeldheid

In deze blog wordt opgeroepen strikt onderscheid te maken naar complex en ingewikkeld, voortbouwend op de blog van Gijsbert over complex, ingewikkeld en mijn eigen proefschrift. Complex is “wat is ontstaan” en ingewikkeld is “wat is gemaakt”. Denk bij complex aan alles wat leert en evolueert, zoals planten, dieren, bossen, sociale structuren en gedachten. Ze worden niet in elkaar geknutseld […]
5 mei 2017

Onnadenkendheid belangrijkste faalmechanisme

“Als je weet hoe iets stuk gaat, weet je ook hoe je het heel kunt houden.” Deze karakterisering van de studie Civiele Techniek kregen we als eerstejaarsstudenten aangereikt in september 1980. Krachtig uitgedrukt. Voor elke constructie kun je faalmechanismen benoemen. Een brug  kan breken, uitknikken, kapot trillen en wegzakken en een dijk kan overstromen, doorbreken en afglijden. Hoe beter je […]
29 april 2017

Alternatieve feiten?

Boeiend in de krant te lezen dat wetenschappers de straat op gaan om op te komen voor hen die waarde hechten aan echte feiten en niet – zoals de populisten – naar behoefte de werkelijkheid verdraaien. Goed! Fijn! Fantastisch! Maar toch krijg ik er enigszins de kriebels van in mijn maag. Ik heb namelijk de indruk dat men een nieuwe […]
14 april 2017

Iedereen is uniek

Ooit stelde Hans van Mierlo dat we geen beleid moeten maken voor de maatschappij, maar vanuit de maatschappij. Als je uitgaat van de kracht van mensen, moet je die kracht kennen en niet temmen. Dat vraagt om een nieuw elan in de democratie. Gisteren 13 april hadden we een regionale bijeenkomst van D66-leden (regio Fryslân) en daar sprak Stientje van […]
11 april 2017

Hoe trager, hoe sneller

Een Engels gezegde is: “more haste, less speed.” In Nederland zeggen we: “haastige spoed is zelden goed”. Deze universele wijsheid is opgeslagen in vele spreekwoorden en gezegden. Neem de tijd. Bijzonder is dat we in het huidige moderne tijdgewricht vele menselijke processen proppen in een afrekenbare tijdsdruk. Soms lijkt het alsof we steeds harder moeten lopen om per saldo niets […]